C भाषा पुरानो? आवश्यक कारण र नवीनतम प्रवृत्तिको विश्लेषण

1. परिचय

「सी भाषा पुरानो हो?」
यो प्रश्न प्रोग्रामिङ सिक्न सुरु गरेका व्यक्तिहरू र सक्रिय इन्जिनियरहरूबीच पनि बारम्बार छलफल गरिन्छ।

सी भाषा 1972 मा जन्मिएको थियो, र धेरै वर्षसम्म सफ्टवेयर विकासको आधारलाई समर्थन गर्दै आएको छ। तर, हालसालै Python, Rust, Go जस्ता नयाँ प्रोग्रामिङ भाषाहरू देखापरेका छन्, जसले अधिक प्रयोगमैत्री र कार्यक्षम विकास सम्भव बनाएका छन्। त्यसकारण, 「सी भाषा अब आवश्यक छैन होला?」 भन्ने आवाज पनि बढ्दैछ।

तर, साँच्चै सी भाषा पुरानो हो? यस लेखमा, सी भाषा पुरानो भनिने कारणहरू, अझै पनि प्रयोगमा रहने पृष्ठभूमि, र नवीनतम प्रवृत्तिहरूलाई विस्तृत रूपमा व्याख्या गर्नेछौं।

2. सी भाषा किन पुरानो मानिन्छ

सी भाषालाई “पुरानो” भनिने पृष्ठभूमिमा तलका कारणहरू छन्。

2.1 मेमोरी व्यवस्थापनको कठिनाइ र सुरक्षा जोखिम

सी भाषालाईहातले मेमोरी व्यवस्थापन गर्न आवश्यक पर्छ, जसले शुरुआतीहरूका लागि उच्च बाधा बनाउँछ।
उदाहरणका लागि, गतिशील मेमोरी आवंटनको लागि malloc() प्रयोग गरिन्छ, र मुक्त गर्न free() प्रयोग गरिन्छ। यदि यसलाई ठीकसँग नगरेमा, मेमोरी लीक (न प्रयोग भएको मेमोरी नहटाइँदा जम्मा हुने समस्या) उत्पन्न हुन्छ, जसले प्रदर्शनको गिरावट र क्र्यासको कारण बनाउँछ।

साथै, बफर ओभरफ्लो (एरेको दायरा भन्दा बाहिर डेटा लेख्ने बग) जस्ता, सी भाषा विशेषका कमजोरीहरू पनि समस्या मानिन्छ।
हालका प्रोग्रामिङ भाषाहरू (Python, Rust, Go आदि) ले स्वचालित मेमोरी व्यवस्थापन (गर्भेज कलेक्सन) र अधिक सुरक्षित मेमोरी व्यवस्थापन मेकानिज्म प्रदान गर्छन्, जसले सी भाषा सँग तुलना गर्दा सुरक्षा पक्षमा ठूलो फाइदा दिन्छ।

2.2 आधुनिक भाषासँग तुलना

हालै, तलका प्रोग्रामिङ भाषाहरू द्रुत रूपमा फैलिएका छन्।

उदाहरणका लागि, Python लेसरल सिन्ट्याक्स र उच्च पठनीयता भएको कारण, शुरुआतीहरूका लागि पनि सिक्न सजिलो भाषा हो। अर्कोतर्फ, Rust ले सी भाषा कोउच्च प्रदर्शन कायम राख्दै, मेमोरी सुरक्षा सुनिश्चित गर्ने प्रणाली प्रदान गर्छ।

यसरी, नयाँ भाषाहरूको उदयले सी भाषा नसीखिए पनि विकास सम्भव हुने वातावरण तयार भएको छ।

2.3 शिक्षा र कम्पनीहरूमा अपनाउने घट्दो

पहिले प्रोग्रामिङको परिचयको रूपमा सी भाषा सिक्नु सामान्य थियो। तर, हालै Python र Java जस्ता अझै सिक्न सजिलो भाषाहरू शिक्षा क्षेत्रमा प्रमुख बनिरहेका छन्।

साथै, वेब विकास र मोबाइल एप विकासमा, सी भाषा भन्दाJavaScript, Swift, Kotlin आदि अधिक प्रयोग गरिन्छ। त्यसकारण, नयाँ प्रोग्रामिङ सिक्ने व्यक्तिहरूका लागि सी भाषा अनिवार्य छैन हुँदैछ।

3. त्यसपछि पनि C भाषा सक्रिय रूपमा प्रयोग गरिरहने कारण

अर्कोतिर, C भाषा “युग पुरानो छैन” भन्ने विचारका कारणहरू धेरै छन्। C भाषा अहिले पनि धेरै क्षेत्रहरूमा प्रयोग भइरहेको छ, र यसको महत्व घटेको छैन।

3.1 एम्बेडेड सिस्टम・OS विकासमा अनिवार्य

C भाषामाइक्रोकन्ट्रोलर (माइकन) र एम्बेडेड सिस्टमको विकासमा व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ।उदाहरणका लागि, घरायसी उपकरणहरू र कारको नियन्त्रण प्रणाली, IoT उपकरणहरू आदि, हार्डवेयर नजिकको स्तरमा चल्ने कार्यक्रम अहिले पनि C भाषामा लेखिने धेरै हुन्छ।साथै, Windows र Linux को OS कर्नेलको धेरै भाग C भाषामा विकास भएको कारण, OS विकास र सिस्टम प्रोग्रामिङमा अझै पनि अनिवार्य भाषा हो।

3.2 उच्च गति प्रक्रिया・प्रदर्शन आवश्यक पर्ने परिस्थितिहरू

C भाषाकम्पाइल भाषा हो, र कार्य गति अत्यन्त तीव्र छ। त्यसैले, तलका जस्ता परिस्थितिहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

• गेम इन्जिन（Unreal Engine）
• वित्त र उच्च-प्रदर्शन कम्प्युटिङ
• डेटाबेस विकास (MySQL, SQLite)

C भाषाहार्डवेयरमा अनुकूलित कोड लेख्न उपयुक्त भएको कारण, प्रक्रिया गति महत्वपूर्ण क्षेत्र मा अझै पनि बलियो छ।

3.3 मौजुदा सिस्टमको रखरखाव・सञ्चालन

धेरै कम्पनीहरूमा, लामो समयदेखि C भाषामा विकास गरिएको सिस्टम प्रयोग भइरहेको छ।नयाँ भाषा आए पनि, “चलिरहेको चीजलाई जानबुझेर परिवर्तन नगर्ने” सामान्य हो। त्यसैले, C भाषा बुझ्ने, रखरखाव・सञ्चालन गर्न सक्ने इन्जिनियर भविष्यमा पनि आवश्यक रहनेछन्।

4. C भाषा को विकास र नवीनतम प्रवृत्ति

C भाषा “पुरानो भाषा” को रूपमा मानिने प्रवृत्ति छ, तर वास्तवमा अहिले पनि विकास जारी छ। विशेष गरी, C भाषा को मानक मापदण्ड (ISO मापदण्ड) नियमित रूपमा अद्यावधिक हुन्छ, नयाँ कार्यहरू थपिन्छन्। यस खण्डमा, C भाषा को नवीनतम प्रवृत्ति र भविष्यको दृष्टीकोणको व्याख्या गर्दछ।

4.1 C भाषा को मानक मापदण्डको परिवर्तन

C भाषा विकासको प्रारम्भदेखि विभिन्न सुधारहरू थपिएका छन्, नियमित रूपमा नयाँ संस्करणहरू देखापर्छन्। तल मुख्य C भाषा को मानक मापदण्डको सूची छ।

4.2 C11（2011） – आधुनिक C को आरम्भ

C11（ISO/IEC 9899:2011）ले १९९९ को C99 पछि ठूलो अपडेटको रूपमा काम गर्‍यो।

मुख्य नयाँ कार्यहरू

1. मल्टिथ्रेड समर्थन

• stdatomic.h हेडर थपेर, मल्टिथ्रेड वातावरणमा एटोमिक अपरेसन सम्भव हुन्छ।
• thread_local कीवर्डको थपले थ्रेड-प्रति-स्थानीय भेरिएबलहरू व्यवस्थापन गर्न सजिलो बन्यो।

1. नयाँ प्रकारको परिचय

• _Atomic प्रकारको थपसँगै, थ्रेड‑सेफ प्रोग्रामहरू लेख्न सजिलो भएको छ।

1. बग सुधार र स्थिरता

• C99 को समस्याहरू सुधार गरेर, अझ स्थिर भाषा विनिर्देशनमा परिवर्तन गर्नुहोस्।

4.3 C17（2017） – सानो अद्यावधिक

C17（ISO/IEC 9899:2017）लाई C11 को माइनर भर्सनको रूपमा जारी गरियो।

मुख्य परिवर्तनहरू

• C11 को बग सुधार मुख्य (नयाँ सुविधाहरू लगभग छैनन्)
• अप्रचलित सुविधाहरू हटाउनुहोस्
• उदाहरणका लागि, gets() फङ्सन हटाइएको छ (बफर ओभरफ्लोको जोखिमको कारण)。

4.4 C23（2023） – थप सुधार

C23（ISO/IEC 9899:2023）लाई C भाषाको नवीनतम मानक मापदण्डको रूपमा तयार पारियो।

अपेक्षित नयाँ कार्यहरू

1. पठनीयताको सुधार

• फर्म्याट निर्दिष्टकर्ता सुधार（printf आदि）
• अझै सहज सिंट्याक्सको परिचयको बारेमा छलफल भइरहेको छ。

1. त्रुटि ह्यान्डलिङ्ग सुधार

• C भाषा को त्रुटि प्रबंधन मूलतः return र errno प्रयोग गर्दछ, तर अझ स्पष्ट विधिहरू थप गरिने सम्भावना छ।

1. प्रकार प्रणालीको सुदृढीकरण

• Type inference (something like the auto keyword) might be introduced.

4.5 C भाषा को भविष्यको दृष्टीकोण

C भाषा 40 वर्षभन्दा बढी प्रयोग भएको छ, तर भविष्यमा पनि यसको भूमिका जारी रहनेछ भन्ने मानिन्छ।

अपेक्षित प्रयोग क्षेत्रहरू

1. एम्बेडेड प्रणाली

• IoT उपकरणहरू र माइक्रोकन्ट्रोलरको क्षेत्रमा, C भाषा अझै पनि प्रमुख छ。

1. OS विकास

• Windows、Linux आदि OS C भाषा मा विकास गरिएको छ, र भविष्यमा पनि यसको स्थिति अस्थिर छैन।

1. उच्च-प्रदर्शन गणना

• वैज्ञानिक गणना, खेल इन्जिन, वित्तीय प्रणाली आदि, गति महत्वपूर्ण हुने क्षेत्रहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

चुनौतीहरू

• अधिक सुरक्षित भाषाहरू (Rust जस्ता) को उदयले C भाषाको प्रयोगलाई सीमित गर्ने सम्भावना
• यदि नयाँ विकासकर्ताहरू C भाषा सिक्न बन्द गर्छन् भने, इन्जिनियरको आपूर्ति घट्ने जोखिम हुन्छ।

4.6 सारांश

• C भाषा ‘पुरानो भाषा’ हो, तर C11, C17, C23 ले निरन्तर विकास गर्दैछन्
• मल्टिथ्रेड समर्थन, टाइप सिस्टम सुधार आदि, आधुनिक सुविधाहरू थपिएको छ
• संलग्न प्रणाली, OS विकास, वित्तीय र वैज्ञानिक गणना जस्ता क्षेत्रहरूमा, भविष्यमा पनि C भाषा आवश्यक हुनेछ

“C भाषा पुरानो हो” भन्ने केवल एक गलत धारण हो, र यो निरन्तर विकास गरिरहेको प्रविधि हो भन्ने बुझिन्छ।

5. C भाषा सिक्ने फाइदा र बेफाइदा

C भाषालाई पुरानो मानिने कहिलेकाहीँ हुन्छ, तर अझै पनि धेरै क्षेत्रहरूमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दै आएको छ। यहाँ, C भाषा सिक्नेफाइदा र बेफाइदालाई व्यवस्थित गरी, कुन परिस्थितिमा अध्ययन गर्नु उपयुक्त हो भन्ने बारे विचार गरिन्छ।

5.1 C भाषा सिक्ने फाइदा

C भाषा सिक्नाले तलका जस्ता लाभहरू छन्।

अन्य प्रोग्रामिङ भाषा बुझाइ गहिरो हुन्छ

C भाषाधेरै प्रोग्रामिङ भाषाहरूको आधारभएको छ।
Python, Java, C++, Rust जस्ता भाषाहरूले C भाषालाई आधार बनाएर विकास गरेका छन्। त्यसैले, C भाषा सिकेर, प्रोग्रामिङका मूल अवधारणाहरू (मेमोरी व्यवस्थापन, पोइन्टर, डेटा संरचना आदि)लाई अझ गहिरो रूपमा बुझ्न सकिन्छ।

विशेष गरी, निम्न-स्तरको प्रोग्रामिङ (OS विकास र एम्बेडेड सिस्टम) बुझ्नका लागि महत्वपूर्ण ज्ञान प्राप्त गर्न सकिन्छ।

हार्डवेयर नजिकको नियन्त्रण सम्भव

C भाषाले, मेमोरी व्यवस्थापन र हार्डवेयर स्रोतहरूको प्रत्यक्ष सञ्चालनगर्न सक्ने कारणले, एम्बेडेड सिस्टम र OS विकासमा अनिवार्य छ।
उदाहरणका लागि, IoT उपकरण, घरायसी उपकरण, कारको नियन्त्रण प्रणाली आदि मा C भाषा व्यापक रूपमा प्रयोग हुन्छ।

त्यसै गरी, सिस्टमको अनुकूलन (द्रुतता) र कम ऊर्जा खपतआवश्यक हुने परिस्थितिहरूमा पनि C भाषा उपयोगी छ।

द्रुत प्रोग्राम बनाउन सकिन्छ

C भाषाकम्पाइल भाषाहो, र इन्टरप्रिटर भाषा (Python वा JavaScript आदि) सँग तुलना गर्दा कार्यसम्पादन गति छिटो हुनु यसको विशेषता हो।
यस कारण, गेम इन्जिन, वित्तीय प्रणाली, वैज्ञानिक‑प्राविधिक गणनाजस्ता क्षेत्रहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

C भाषा इन्जिनियरको माग भविष्यमा पनि जारी रहनेछ

C भाषा ह्यान्डल गर्न सक्ने इन्जिनियरहरूको संख्या घट्दै गएको छ, तर एम्बेडेड सिस्टम र लेगसी सिस्टमको मर्मतसम्भारका लागि अझै पनि C भाषा आवश्यक छ।
त्यसैले, C भाषा सिकेमा, विशेष क्षेत्रहरूमा इन्जिनियरको माग देख्न सकिनेफाइदा पनि हुन्छ।

5.2 C भाषा सिक्ने बेफाइदा

तर, C भाषामा केही कमजोरीहरू पनि छन्, र शुरुआतीहरूले सिक्दा सावधानी आवश्यक छ।

शिक्षण लागत उच्च छ

C भाषाशुरुआतीहरूका लागि उपयुक्त भाषा होइनभनेको कारण, सिक्न समय लाग्छ।
विशेष गरी, तलका अवधारणाहरूले C भाषाको विशेष कठिनाइ उत्पन्न गर्छन्।

• प्वाइन्टरको अवधारणा(मेमोरी ठेगानाको प्रत्यक्ष सञ्चालन)
• हस्तचालित मेमोरी व्यवस्थापन（malloc() / free() उपयुक्त रूपमा प्रयोग गर्नु आवश्यक छ）
• कडा वाक्यरचना(Python जस्तै सरल वाक्यरचना होइन)

सुरक्षा जोखिम उच्च छ

C भाषामा, मेमोरी व्यवस्थापन पूर्ण रूपमा प्रोग्रामरले गर्नुपर्छभनेको कारण, तलका जस्ता समस्याहरू सहजै उत्पन्न हुन्छन्।

• बफर ओवरफ्लो(मेमोरी सीमा बाहिर डेटा लेख्ने)
• मेमोरी लीक(आवंटित मेमोरीलाई सही ढंगले मुक्त नगरेमा, प्रणाली अस्थिर हुन्छ)
• नल पोइन्टर रेफरेन्स（अनइनीशियलाइज्ड पोइन्टर प्रयोग गर्दा क्रैशको कारण हुन सक्छ）

यस्ता समस्याहरू Rust वा Go जस्ता आधुनिक भाषाहरूमा स्वचालित रूपमा टाल्न सकिने प्रणालीभएको कारण, C भाषाको जोखिम सापेक्षिक रूपमा उच्च बनाउँछ।

नवीनतम विकास प्रवृत्तिहरूमा उपयुक्त छैन

C भाषा वेब विकास वा मोबाइल एप विकासमाधेरै प्रयोग हुँदैन।
तलका जस्ता प्रयोगहरूमा, C भाषाभन्दा उपयुक्त भाषा उपलब्ध छन्।

5.3 यस्ता व्यक्तिहरूलाई C भाषा सिफारिस!

C भाषा सिक्ने बारे सोच्दै हुनुहुन्छ भने, तलका बुँदाहरूलाई सन्दर्भको रूपमा लिनुहोस्।

✅ C भाषा सिक्नुपर्ने व्यक्तिहरू

• म एम्बेडेड विकास र माइक्रोकन्ट्रोलर प्रोग्रामिङ सिक्न चाहन्छु
• OS र सिस्टम प्रोग्रामिङमा रुचि छ
• म छिटो प्रक्रियाको माग गर्ने कार्यक्रम बनाउन चाहन्छु
• म प्रोग्रामिङको आधारभूत अवधारणाहरूलाई गहिरो रूपमा बुझ्न चाहन्छु

❌ C भाषा सिक्न आवश्यक नपर्ने व्यक्तिहरू

• वेब विकास गर्न चाहन्छु（→ JavaScript, Python बढी उपयुक्त हुन्छ）
• AI र मेशिन लर्निङ् सिक्न चाहन्छु (→ Python उत्तम छ)
• साना अवधिमा व्यावहारिक एप्लिकेसन बनाउन चाहन्छु (→ Python, Java, Swift आदि बढी प्रभावकारी हुन्छन्)

C भाषा शुरुआतीहरूका लागि कठिन छ, तर सिस्टमको आधारभूत प्रविधिको रूपमा भविष्यमा पनि प्रयोग हुनेबिल्कुल निश्चित छ।

5.4 सारांश

• C भाषा होअध्ययन लागत उच्च छ, नवसिख्नेलाई उपयुक्त छैनतर,निम्न-स्तरको बुझाइ गहिरो बनाउन उपयुक्त
• संयोजन विकास, OS विकास, उच्च-प्रदर्शन गणना जस्ता क्षेत्रहरूमा अझै आवश्यक कौशलहरू
• वेब विकास र एआईको लागि उपयुक्त नभएको कारणले, उद्देश्यअनुसार सिक्ने वा नगर्ने निर्णय लिनु पर्छ।

C भाषा “पुरानो” होइन, यो “विशेष क्षेत्रहरूमा अझै पनि महत्वपूर्ण भाषा”भन्न सकिन्छ।

6. FAQ（बारम्बार सोधिने प्रश्नहरू）

C भाषा सम्बन्धमा, “के यो पुरानो हो?” “के अहिले पनि सिक्न मूल्य छ?” जस्ता धेरै प्रश्नहरू आएका छन्। यस भागमा, बारम्बार सोधिने प्रश्नहरूलाई चयन गरी, प्रत्येकलाई विस्तृत रूपमा उत्तर दिनेछौं。

6.1 किन C भाषा लाई “पुरानो” भनिन्छ?

उत्तर

C भाषा मुख्यतया तलका 3 कारणहरूले पुरानो भनिन्छ।

1. मेमोरी व्यवस्थापन म्यानुअल रूपमा कठिन छ

• malloc() र free() लाई उपयुक्त रूपमा व्यवस्थापन नगरेमा मेमोरी लीक हुन्छ।
• Rust र Go जस्ता नयाँ भाषाहरूमा, स्वतः मेमोरी व्यवस्थापन (गर्बेज कलेक्शन) भएकोले, यस्ता समस्याहरू टाढा गर्न सकिन्छ।

1. वस्तु-उन्मुख समर्थन छैन

• C भाषा ले वस्तु-उन्मुख प्रोग्रामिङ (OOP)लाई मूल रूपमा समर्थन गर्दैन।
• C++ Java Python जस्ता भाषाहरूले OOP लाई मानक रूपमा समर्थन गर्छन्, र कोडको पुन: प्रयोगशीलता उच्च छ।

1. आधुनिक विकास वातावरणमा प्रयोग गर्न गाह्रो हुन्छ

• वेब विकास → JavaScript, Python, PHP
• AI डेटा विश्लेषण → Python, R
• मोबाइल एप्लिकेसन → Swift, Kotlin
• सी भाषाको प्रयोग इम्बेडेड विकास, OS विकास आदिमा सीमित छ, र सामान्य एप विकासका लागि उपयुक्त छैन।

6.2 C भाषा अहिले पनि सिक्न मूल्य छ?

उत्तर

सिक्न मूल्य भएको व्यक्ति

• I want to develop embedded systems and IoT.
• म OS र कर्नेल विकासमा संलग्न हुन चाहन्छु
• म उच्च-प्रदर्शन सफ्टवेयर विकास गर्न चाहन्छु
• C++ र Rust जस्ता निम्न-स्तरका भाषा गहिरो रूपमा बुझ्न चाहन्छु

सिक्न आवश्यक नपर्ने व्यक्ति

• म वेब विकास गर्न चाहन्छु → JavaScript, Python
• म डेटा विज्ञान र AI सिक्न चाहन्छु → Python, R
• म मोबाइल एप बनाउन चाहन्छु → Swift, Kotlin

C भाषा विशेष क्षेत्रहरूमा अहिले पनि आवश्यक छ, तर यसको प्रयोग सीमित छ भन्ने कुरा बुझ्नुपर्छ。

6.3 C भाषा को नवीनतम मानक मापदण्ड के हो?

उत्तर

2023 को स्थितिमा “C23（ISO/IEC 9899:2023）” नवीनतम हो।

6.4 C भाषा र C++ को भिन्नता के हो?

उत्तर

C++ C भाषा लाई विस्तार गरी, वस्तु‑उन्मुखता समावेश गरेको भाषा हो।

C भाषा “सरल र हल्का” हो, C++ “विशेषताहरू धेरै, कोड पुन: प्रयोग सजिलो” भन्ने भिन्नता छ。

6.5 C भाषा भविष्यमा नष्ट हुने सम्भावना छ?

उत्तर

C भाषा पूर्ण रूपमा नष्ट हुने सम्भावना कमै छ。

C भाषा भविष्यमा पनि बाँकी रहने कारण

1. एम्बेडेड विकास र OS विकासको माग जारी छ

• IoT उपकरणहरू, मोटर गाडीको ECU, हवाईजहाज नियन्त्रण प्रणाली आदि, हार्डवेयरसँग नजिकको सफ्टवेयर C भाषामा लेखिएको छ ।

1. लेगेसी प्रणालीको मर्मत र सञ्चालन

• मौजूदा C भाषा मा लेखिएको प्रणालीलाई प्रतिस्थापन गर्न ठूलो लागत लाग्छ, त्यसैले लामो अवधिमा C भाषा प्रयोग गरिरहन्छ।

1. उच्च प्रदर्शनको माग हुने क्षेत्रहरू

• OS कर्नेल (Linux, Windows), डाटाबेस (MySQL, SQLite), गेम इन्जिन (Unreal Engine) आदि, C भाषामा लेखिएको सफ्टवेयर धेरै छन्।

C भाषा को भूमिका घट्ने सम्भावना भएका क्षेत्रहरू

• नयाँ विकासको विकल्पको रूपमा घटेको छ
• Rust जस्ता «सुरक्षित निम्न-स्तरीय भाषाहरू» को प्रसार
• उदाहरणका लागि, Mozilla ले «Rust लाई C/C++ को विकल्पको रूपमा सिफारिस गर्दैछ»

6.6 सारांश

• C भाषा साँच्चै नयाँ भाषाहरू (Python, Rust, Go) सँग तुलना गर्दा प्रयोग गर्न गाह्रो भागहरू छन्, तर अहिले पनि महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दैछ।
• विशेष गरी एम्बेडेड सिस्टम, OS विकास, वैज्ञानिक-प्राविधिक गणना आदि मा भविष्यमा पनि आवश्यक हुने ।
• C भाषा सिक्नुपर्छ कि छैन, उद्देश्यमा निर्भर गर्दछ। वेब विकास वा AI भएमा आवश्यक छैन, तर प्रणाली विकास वा हार्डवेयर नियन्त्रण भएमा अनिवार्य छ ।
• C भाषा विकास जारी छ, र C23 (2023) मा थप सुधारहरू थपिएको छ。

“C भाषा पुरानो हो?” भन्ने प्रश्नको उत्तर “क्षेत्र अनुसार, कहिल्यै नष्ट नहुने” भन्ने निष्कर्ष हो।