目次
1. C भाषा के हो? – आधारभूत व्याख्या
C भाषा 1970 को दशकमा डेनिस रिचीले विकास गरेको प्रोग्रामिङ भाषा हो। यसको मुख्य उद्देश्य UNIX अपरेटिङ सिस्टमलाई प्रभावकारी रूपमा निर्माण गर्नु थियो। C भाषा “सामान्य प्रयोजनको” प्रोग्रामिङ भाषा रूपमा डिजाइन गरिएको छ र प्रणाली स्तरको विकासमा विशेषीकृत छ। त्यसैले, अपरेटिङ सिस्टम, एम्बेडेड सिस्टम, र IoT उपकरणहरू जस्ता हार्डवेयरसँग नजिकको सम्बन्धित विकासमा यो व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ। C भाषाको आकर्षण यसको निम्न स्तरको नियन्त्रण र उच्च पोर्टेबिलिटी मा छ। पहिलो नजरमा “पुरानो” जस्तो लाग्न सक्छ, तर वास्तवमा अहिले पनि सक्रिय रूपमा प्रयोग भइरहेको छ र प्रणाली विकासमा “व veteran को कला” को रूपमा मूल्यांकन गरिन्छ।2. C भाषाको मुख्य विशेषताहरू
C भाषामा केही विशिष्ट विशेषताहरू छन्। ती नै यस भाषाको शक्ति समर्थन गर्छन्।- मेमोरी व्यवस्थापन स्वतन्त्र：C भाषामा, प्रोग्रामरले प्रत्यक्ष रूपमा मेमोरी नियन्त्रण गर्न सक्छन्। यसले अत्यन्त प्रभावकारी कार्यक्रमहरू निर्माण गर्न सम्भव बनाउँछ, तर यसको विपरीत, बगहरू उत्पन्न हुने जोखिम पनि साथमा आउँछ।
- उच्च पोर्टेबिलिटी：C भाषामा लेखिएको कोड विभिन्न हार्डवेयर वातावरणहरूमा पनि तुलनात्मक रूपमा सजिलै चलाउन सकिन्छ। यसले OS र उपकरणहरू बीचको कार्यक्रम पोर्टिंगलाई सहज बनाउँछ।
- कम्पाइलर भाषा：C भाषा कम्पाइल गरेर मेसिन कोडमा रूपान्तरण गरिन्छ, जसले स्क्रिप्ट भाषाभन्दा तेज कार्यसम्पादन गति प्रदान गर्छ। ठूलो मात्रामा डेटा प्रशोधन गर्दा यो अत्यन्त प्रभावकारी हुन्छ।
3. किन आज पनि C भाषा महत्वपूर्ण छ?
“C भाषा पुरानो छैन?” भन्ने सोच्न सकिन्छ, तर वास्तवमा यो फरक छ। धेरै अपरेटिङ सिस्टमहरू र एम्बेडेड सिस्टमहरू C भाषामा विकास गरिएका छन्। उदाहरणका लागि, UNIX र Linux, साथै केही Windows घटकहरू पनि C भाषामा बनाइएका छन्। यसले C भाषा आजको प्रविधिको मूल आधारलाई समर्थन गर्ने भूमिका खेलिरहेको छ। साथै, IoT उपकरण र एज AI जस्ता, स्रोत सीमित उपकरणहरूको विकासमा पनि C भाषा उपयुक्त छ। हार्डवेयरको प्रतिबन्धलाई विचार गरी, कम मेमोरी र उच्च गति प्रोसेसिंग आवश्यक परेमा, C भाषा चयन गरिन्छ। अर्थात, C भाषा आधुनिक प्रविधिमा अनिवार्य “पुरानो तर नयाँ भाषा” हो।
4. अन्य प्रोग्रामिङ भाषाहरूसँगको भिन्नता
C भाषा, C++, Python, Java जस्ता आधुनिक भाषाहरूबाट कसरी भिन्न छ? केही बुँदाहरू तुलना गरौं।- C++：C++: C भाषा आधारित, वस्तु-उन्मुख सुविधाहरू थपिएको भाषा हो। ठूलो स्तरको अनुप्रयोग विकासको लागि उपयुक्त छ, तर मूल संरचना C भाषासँग समान छ।
- Python：Python: सरल र पढ्न सजिलो कोड लेख्नको लागि लोकप्रिय भाषा हो। विशेष गरी डेटा विज्ञान र AI मा धेरै प्रयोग हुन्छ, तर C भाषासँग तुलना गर्दा कार्य गति धीमी हुन्छ, र हार्डवेयर नियन्त्रणको लागि उपयुक्त छैन।
- Java：Java: Java पनि प्लेटफर्म-निर्भर नभएको भाषा हो, र C भाषासँग समान रूपमा विभिन्न क्षेत्रहरूमा प्रयोग हुन्छ। तर, Java मा स्वचालित मेमोरी व्यवस्थापन (गर्भेज कलेक्सन) भएको कारण, कम-स्तरको नियन्त्रण कठिन हुने स्थितिहरू छन्।
5. C भाषा सिक्ने फाइदाहरू र बेफाइदाहरू
फाइदाहरू:- उच्च प्रदर्शन：C भाषा कम्पाइल गरिने कारण, कार्यसम्पादन गति अत्यन्त तेज हुन्छ। ठूलो डेटा प्रशोधन र रियल‑टाइम अनुप्रयोगहरूका लागि उपयुक्त छ।
- व्यापक प्रयोग क्षेत्र：C भाषाको बहुपयोगिताका कारण, प्रणाली विकासदेखि एम्बेडेड उपकरण, खेल विकाससम्म, धेरै क्षेत्रहरूमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- अन्य भाषाहरूमा प्रयोग：C भाषा सिकेर, अन्य प्रोग्रामिङ भाषाहरू (विशेष गरी C++ र Java) को बुझाइ गहिरो हुन्छ।
- शिक्षणको कठिनाई：C भाषा अन्य उच्च‑स्तरका भाषाहरूको तुलनामा सिक्न कठिन छ, विशेष गरी मेमोरी व्यवस्थापन र पोइन्टरको अवधारणा नवशिकाहरूका लागि उच्च बाधा हो।
- आधुनिक विकासमा अनुपयुक्त：वेब अनुप्रयोग र मोबाइल अनुप्रयोग विकासमा, C भाषा कम प्रयोग हुन्छ, र Python वा JavaScript जस्ता उच्च‑स्तरका भाषाहरू प्रमुख छन्।
6. C भाषा सिक्नुपर्दा व्यक्तिहरू
C भाषा सिक्नुपर्दा व्यक्तिहरू ती हुन् जसको लक्ष्य वा आवश्यकताहरू तलका जस्तै छन्।- सिस्टम विकासकर्ता：OS र डिभाइस ड्राइभर विकास गर्न चाहने व्यक्तिहरूका लागि C भाषाको ज्ञान अनिवार्य छ।
- एम्बेडेड उपकरण विकासकर्ता：सीमित स्रोतहरू भएको वातावरणमा प्रभावकारी प्रोग्राम बनाउने लागि C भाषाको लो‑लेवल नियन्त्रण आवश्यक छ।
- हार्डवेयरसँग नजिकको सम्बन्धित प्राविधिक：मेमोरी व्यवस्थापन र प्रोसेसर नियन्त्रणलाई विस्तृत रूपमा ह्यान्डल गर्न चाहने प्राविधिकहरूले C भाषा सिकेर अन्य विकासकर्ताहरूभन्दा फरक देखाउन सक्छन्।
7. C भाषा को भविष्य र सारांश
C भाषा, परिचय भएको केही दशकपछि पनि, अझै पनि एक महत्वपूर्ण प्रोग्रामिङ भाषा मध्ये एक हो। विशेष गरी एम्बेडेड सिस्टम, IoT उपकरणहरू, र अपरेटिङ सिस्टमको विकासमा यो अनिवार्य अस्तित्व हो। यसको दक्षता र बहुपयोगिताका कारण, C भाषा भविष्यमा पनि प्रविधिको विकाससँगै प्रयोग हुँदै रहनेछ। C भाषा सिक्नु केवल प्रोग्रामिङ कौशल भन्दा माथि, कम्प्युटरको मूलभूत संरचना बुझ्नको लागि एक महत्वपूर्ण कदम हो। आधुनिक इन्जिनियरहरूका लागि पनि, यो पुरानो तर नयाँ भाषा भविष्यमा पनि प्रविधिको मूललाई समर्थन गर्दै रहनेछ।
