目次
1. परिचय
प्रोग्रामिङमा, लूप प्रक्रिया कार्यहरूलाई प्रभावकारी रूपमा चलाउन अनिवार्य तत्व हो। C भाषा मा केही लूप संरचनाहरू छन्, र ती मध्ये while कथन पुनरावृत्ति संख्या पूर्वनिर्धारित नहुनुमा उत्तम विकल्प हो। यस लेखमा, C भाषाको while कथनको बारेमा, आधारभूत प्रयोगबाट लागू उदाहरणहरू सम्म, शुरुआतीहरूलाई पनि बुझ्न सजिलो रूपमा व्याख्या गरिन्छ। वास्तविक कोड उदाहरणहरू मार्फत while कथनको फाइदाहरू सिक्नुहोस्, र व्यावहारिक रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्।2. C भाषा को while कथन के हो?
while कथन भनेको, शर्त साँचो(true) रहँदा प्रक्रिया दोहोर्याउने लूप संरचना हो। शर्त झूठो(false) भएमा लूप समाप्त हुन्छ। तलको कोडले while कथनको आधारभूत संरचना देखाउँछ।int i = 0;
while (i < 10) {
printf("i को मान: %dn", i);
i++; // काउन्टर बढाउनु
}
यो कोडमा, i
10 भन्दा कम रहँदा, i
को मान प्रिन्ट हुन्छ। i
10 भएमा लूप समाप्त हुन्छ। while कथन शर्त अनुसार गतिशील रूपमा दोहोर्याउने प्रक्रिया गर्ने कारण, दोहोर्याउने संख्या अज्ञात हुने परिस्थितिहरूमा उपयुक्त हुन्छ।3. while लूप प्रयोग गर्ने अवस्था
while लूप विशेष गरी तब उपयोगी हुन्छ जब दोहोर्याउने次数 पूर्वनिर्धारित नहुन। प्रयोगकर्ता “समाप्त” टाइप गर्ने सम्म पर्खनु, वा बाह्य सेन्सरको इनपुटलाई सर्त बनाइ प्रक्रिया दोहोर्याउनु जस्ता अवस्थामा उपयोगी हुन्छ। तलको कोड उदाहरणमा, प्रयोगकर्ता नकारात्मक संख्या इनपुट गर्ने सम्म दोहोर्याएर मान लिने प्रोग्राम देखाइएको छ।int value = 0;
while (value >= 0) {
printf("कृपया संख्या प्रविष्ट गर्नुहोस्: ");
scanf("%d", &value);
printf("प्रवेश गरिएको मान: %dn", value);
}
यो प्रोग्राम प्रयोगकर्ता नकारात्मक मान प्रविष्ट गर्दा लूप समाप्त हुन्छ। दोहोर्याउने次数 अज्ञात परिदृश्यमा, while लूप अत्यन्त लचिलो विकल्प हो।4. while लूपका सामान्य त्रुटिहरू
अनन्त लूप while लूपमा सामान्य त्रुटिहरू मध्ये एक हो। यो लूप समाप्ति सर्त कहिल्यै पूरा नहुनु कारणले हुन्छ। तलको कोड यसको उदाहरण हो।int i = 0;
while (i < 10) {
printf("i को मान: %dn", i);
// i++ बिर्सियो!
}
यो प्रोग्राममा, i
को मान अपडेट नहुनु कारणले, i < 10
को सर्त सधैं साँचो रहन्छ, र प्रोग्राम समाप्त नहुनु र अनन्त लूपमा पर्नु हुन्छ। अनन्त लूपले प्रणालीमा लोड पर्न सक्छ, त्यसैले समाप्ति सर्त सधैं पूरा हुने गरी डिजाइन गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।
5. व्यावहारिक while कथनका उदाहरणहरू
यहाँ, while कथन प्रयोग गरेर बनाइएका केही वास्तविक प्रोग्राम उदाहरणहरू प्रस्तुत गरिएका छन्।उदाहरण 1: प्रयोगकर्ता इनपुटको दोहोर्याइ
यो प्रोग्राम प्रयोगकर्ता ‘समाप्त’ टाइप नगरेसम्म सन्देश देखाउँछ।char input[50];
while (strcmp(input, "समाप्त") != 0) {
printf("कृपया सन्देश प्रविष्ट गर्नुहोस् (समाप्त टाइप गरेर समाप्त गर्नुहोस्): ");
scanf("%s", input);
printf("प्रविष्ट गरिएको सन्देश: %sn", input);
}
उदाहरण 2: जोड प्रक्रिया दोहोर्याइ
अर्को, कुल १०० भन्दा बढी नहुनु सम्म संख्याहरू जोड्दै जाने प्रोग्राम प्रस्तुत गरिन्छ।int sum = 0;
int num = 1;
while (sum < 100) {
sum += num;
num++;
printf("वर्तमान कुल: %dn", sum);
}
यी उदाहरणहरूले while कथनको प्रयोगले दोहोर्याइ प्रक्रिया कति लचिलो रूपमा गर्न सकिन्छ देखाउँछन्।6. while को उन्नत प्रयोग
while कथन जटिल प्रक्रियाहरूमा पनि लागू गर्न सकिन्छ। तल द्वि‑स्तरीय while कथन प्रयोग गरेर 2‑आयामिक एरेलाई प्रक्रिया गर्ने उदाहरण छ।int i = 0, j = 0;
int matrix[3][3] = {
{1, 2, 3},
{4, 5, 6},
{7, 8, 9}
};
while (i < 3) {
j = 0;
while (j < 3) {
printf("%d ", matrix[i][j]);
j++;
}
printf("n");
i++;
}
यो कोडले नेस्टेड while कथन प्रयोग गरेर 2‑आयामिक एरेको सामग्री देखाउँछ। जटिल डेटा प्रक्रियामा पनि while कथन प्रभावकारी हुन्छ।7. अन्य लूप कथनहरूसँग तुलना
C भाषामा, while कथन बाहेक विभिन्न लूप कथनहरू पनि छन्। तल अन्य लूप कथनहरूसँगको तुलना हो।लूप कथन | प्रयोग परिदृश्य | विशेषता |
---|---|---|
while कथन | पुनरावृत्ति संख्या अज्ञात भएको अवस्थामा | शर्त सत्य रहँदा दोहोर्याइन्छ, शर्त सुरुमा मूल्याङ्कन गरिन्छ |
for कथन | पुनरावृत्ति संख्या निश्चित भएको अवस्थामा | प्रारम्भ, शर्त, अद्यावधिकलाई एकै पङ्क्तिमा निर्दिष्ट गर्न सकिन्छ |
do-while कथन | कम्तिमा एक पटक चलाउन चाहनुहुन्छ भने | शर्त अन्त्यमा मूल्याङ्कन गरिन्छ, कम्तिमा एक पटक चलाइन्छ |